Een intervisie is een enorm gestructureerde manier van reflecteren. Vaak wordt er binnen verschillende beroepsgroepen vooral óp jouw handelen gereflecteerd door jouw leidinggevende. Of geven collega's je gevraagd en ongevraagd feedback op jouw handelen. Hoe fijn zou het zijn als je wordt geholpen door een groep gelijkgestemden om zelf te reflecteren op jouw handelen, zonder dat je daar een vervelend gevoel aan overhoudt? Dat is de kracht van intervisie. Overtuigd om zelf een effectieve intervisiegroep te starten? Gebruik de tips van intervisie-begeleiding en start jouw eigen effectieve intervisiegroep binnen no-time!
De voorbereidingen bij het starten van een effectieve intervisiegroep
Allereerst is het belangrijk een goede voorbereiding te treffen. Die voorbereiding start met het bepalen van de groepssamenstelling en de doelstelling van jouw intervisiegroep. Zo doe je dat:
Groepssamenstelling
De groepssamenstelling bij het starten van een effectieve intervisiegroep is van levensbelang voor een leerzame intervisie en het bereiken en behouden van een veilige sfeer binnen de groep. Heb jij een idee met wie je een intervisiegroep zou willen starten? Geef dan antwoord op de volgende vragen:
- Is de groep homogeen? Heeft iedereen dezelfde hiërarchische functie binnen de groep? Er zitten geen leidinggevenden of mensen met een hogere hiërarchie binnen de groep. Wel kan de groep bestaan uit gelijkgestemden die niet binnen één bedrijf werken. Zo hebben we bij intervisie-begeleiding effectieve intervisiegroepen met managers uit het bedrijfsleven en de zorg. Zij bekijken problemen vanuit een ander oogpunt wat enorm verfrissend en vernieuwend is!
- Is er verschil in ervaring van de groepsleden? Een verschil in ervaring kan ervoor zorgen dat ook andere zienswijzen en overwegingen meegenomen worden binnen de reflectie. Een groep die bestaat uit allemaal diëtisten die net afgestudeerd zijn, heeft vaak een andere inslag dan wanneer de groep bestaat uit diëtisten die net afgestudeerd zijn en diëtisten die al jaren in het vak zitten. Je begrijpt waarschijnlijk maar al te goed dat kennis, ervaring en vaardigheden dan verschillen waardoor je een diepgaandere reflectie krijgt en andere tips en adviezen.
- Bestaat de groep uit 5 tot 8 personen die allemaal welwillend zijn om te investeren in hun eigen ontwikkeling én die van jou/de andere groepsgenoten? Een groep van 5 tot 8 professionals is het geschikte aantal om een effectieve intervisiegroep te starten. Minder dan 5 personen binnen een intervisiegroep heeft vaak weinig zin omdat er dan slechts 2 of 3 personen zijn die vragen kunnen stellen en tips en adviezen kunnen geven. Dat lijkt dan meer op een peerreview. Bestaat een groep uit meer dan 8 personen? Dan is het zeer aannemelijk dat de intervisie lang duurt en de aandacht van de hele groep verslapt. Daarnaast is het natuurlijk van belang dat iedereen bereid is te investeren en gemotiveerd is. Zonder motivatie is er binnen de intervisie geen kans van slagen.
Doelstelling
Het bepalen van de doelstelling is ook belangrijk zodat iedereen weet waarom ze deelnemen en jullie samen kunnen werken naar dit doel toe. Bestaat er onenigheid over onduidelijkheid over de doelstelling? Dan kan het zijn dat er ook verschil is qua inzet en dus qua uitkomst en leren.
- Welke doelstelling heeft jouw intervisiegroep? Bepaal samen met alle deelnemers de doelstelling van jouw intervisiegroep. Het kan zijn dat je per intervisietraject (6 tot 8 intervisies) een doel hebt. Bijvoorbeeld het professionaliseren van een bepaalde behandelmethode. Ook kan het zijn dat je per intervisie een nieuw doel hebt. De ene keer kan dit een probleemstelling zijn met betrekking tot klant-/patiëntencontact, de andere keer een vraag met betrekking tot het uitvoeren van een methodiek of hoe om te gaan met een veranderproces dat op dit moment gaande is.
Intervisie-contract
Stel een intervisiecontract op om er zeker van te zijn dat elke deelnemer het eens is met de vooraf opgestelde regels. Het is handig om één keer bij elkaar te komen om dit allemaal te bespreken zodat je zeker weet dat alle neuzen dezelfde kant op staan. Iedereen kan dan iets inbrengen rondom de regels op het contract. Dat is belangrijk voor de motivatie van deelnemers en de veiligheid binnen de groep.
In een intervisie-contract staat:
- de doelstelling van het intervisietraject
- de regels en afspraken die zijn gemaakt met betrekking tot het waarborgen van de veiligheid binnen de groep
- de data waarop de intervisies gepland staan
- de namen van de deelnemers
- de ruimte waar de intervisie plaatsvindt
- afspraken omtrent het inbrengen van casussen, en de rollen binnen de intervisiegroep.
Wil je een voorbeeld van een intervisiecontract? Download 'm hier.
De eerste effectieve intervisie gaat van start
Als alle bovenstaande punten geregeld zijn, is het tijd om te starten met de eerste intervisie. Deze eerste intervisie is vaak lastig omdat nog niet iedereen weet hoe de intervisie eruit gaat zien. Het is belangrijk dat iedereen een goede intervisieleervraag daaraan gekoppeld een casus inbrengt. Wil je weten wat het verschil is tussen een intervisieleervraag en een casus? Bekijk dan deze video even. Een goede casus is het begin van een vruchtbare intervisie.
Neem deze tips mee bij het starten van jouw eerste intervisie:
- Als het voor iedereen de eerste keer is: vertrouw op het proces en houd je aan de intervisiemethode. De methode die wij gebruiken bij een eerste intervisie is het kernmodel.
- Neem als intervisie-begeleider een meta-positie aan: blijf 'boven' de intervisie staan. Bemoei je niet inhoudelijk met de intervisie maar geef sturing en roep mensen terug als ze een andere kant op gaan.
- Stimuleer de deelnemers vragen te stellen die zich richten op de bovenkant van de piramide van Bateson en Dilts. Tips voor goede vragen zijn te vinden in deze blog.
- Behoud een veilige sfeer in de groep door iedereen aan het woord te laten en goed op te letten op intonatie, non-verbale communicatie en woordkeuze. Vraag zo nodig om verduidelijking als je merkt dat de casusinbrenger aan het wankelen wordt gebracht op een vervelende manier.
- Evalueer altijd aan het einde van de intervisie. Sowieso is het goed om te evalueren hoe de intervisie is gegaan, maar zeker de eerste keer is dit onmisbaar in een effectieve intervisiegroep. Wil je de effectiviteit verhogen? Zelf groeien als casusinbrenger, deelnemer of intervisie-begeleider? Dan is ook het evalueren van deze drie rollen van cruciaal belang.
- Optioneel: Stel een reflectieverslag op die elke deelnemer + de casusinbrenger (en eventueel de intervisie-begeleider) kan invullen na de intervisiebijeenkomst. Daarop staat welke punten uit de intervisie worden meegenomen in de beroepspraktijk en hoe men dit gaat toepassen. De reflectieverslagen kun je verzamelen om het groeiproces inzichtelijk te maken. Let op: intervisie gaat om veiligheid en vertrouwen. Het is mijns inziens dus absoluut niet wenselijk om de reflectieverslagen verplicht te laten inleveren bij een leidinggevende of uitgebreid te delen in de intervisiegroep. Het gaat over het inzichtelijk maken van het individuele leerproces.
Een effectieve intervisie start je door je focus te houden op de bovenkant van de piramide van Bateson en Dilts.
Tips voor een blijvende effectieve intervisiegroep
De eerste intervisie is vaak voor iedere deelnemer spannend. Om te zorgen dat de intervisie blijft verbeteren is het belangrijk altijd te reflecteren op de inhoud van de intervisie (wat is er geleerd en wat neem jij mee?) en op het proces (hoe verliep deze intervisie en wat kunnen we de volgende keer anders doen/hetzelfde doen/verbeteren?). Daarnaast kun je onderzoeken welke intervisiemethode het beste past bij bepaalde casussen. Het is leuk om hiermee te spelen omdat verschillende intervisiemethoden gericht zijn op verschillende soorten vragen. Kijk bijvoorbeeld ook eens naar:
- De 10-stappenmethode
- Het 5-vragenmodel
- De Bilantmethode
- De succesmethode
Zo maak je jouw intervisie nog effectiever
Heb je het idee dat er meer uit jouw intervisiegroep te halen valt? Neem dan contact op om te kijken hoe wij je kunnen ondersteunen voor het bereiken van een effectieve intervisiegroep.
